Η Metta Bhavana: μια καθοδηγούμενη πρακτική

Πριν ξεκινήσετε, αποφασίστε ποια θα είναι τα τρία άτομα που θα χρησιμοποιήσετε στο δεύτερο, τρίτο και τέταρτο στάδιο, έτσι ώστε να μην σπαταλήσετε το χρόνο σας άσκοπα προσπαθώντας να τα ξεδιαλέξετε όταν θα έχετε ήδη ξεκινήσει τον διαλογισμό. Επίσης, θυμηθείτε να επιλέξετε μια ώρα όπου δε θα σας ενοχλήσει κανείς καθώς και ένα ήσυχο και άνετο μέρος για να καθίσετε. Διαβάστε τις οδηγίες κάνα δυο φορές. Δε χρειάζεται να τις ακολουθήσετε λέξη προς λέξη – απλά προσπαθήστε να μπείτε στο πνεύμα τους ή βάλτε κάποιον φίλο να σας τις διαβάσει.

               Ξεκινήστε δίνοντας αρκετό χρόνο στον εαυτό σας για να πάρει τη σωστή στάση για τον διαλογισμό. Όταν βολευτείτε, αφήστε τα μάτια σας να κλείσουν. Καθώς τα κλείνετε προσπαθήστε να αφήσετε το πρόσωπό σας να χαλαρώσει. Φανταστείτε ότι δεν χρειάζεται μιαν έκφραση στο πρόσωπο με την οποία ν' αντιμετωπίσετε τον εξωτερικό ή εσωτερικό κόσμο – έτσι ώστε το πρόσωπό σας είναι μαλακό και χαλαρό. Αν συνεχίσετε να το νιώθετε σκληρό, αφήστε τα χείλη σας να σχηματίσουν ένα ανεπαίσθητο μειδίαμα, πράγμα που θα βοηθήσει τους μυς του προσώπου να χαλαρώσουν. Προσπαθήστε να οδηγήσετε τα μάτια σας σε μια κατάσταση ακινησίας. Φανταστείτε τα ως μαλακούς και στρογγυλούς βολβούς που αναπαύονται στις κόγχες τους.

               Μετά στρέψτε την προσοχή σας στο πάτωμα. Νιώστε το σημείο επαφής σας με το έδαφος. Προσπαθήστε να μεταφέρετε νοητά το βάρος του σώματός σας σε αυτό. Αρχίστε σιγά-σιγά να αισθάνεστε το σώμα σας από κάτω προς τα πάνω.

               Φανταστείτε την ενέργεια της επίγνωσης να γεμίζει το σώμα σας, ίσως σαν ένα απαλό και ζεστό φως, να εισχωρεί σταδιακά στα κόκαλα και τους μυς, χαλαρώνοντας το σώμα καθώς ανεβαίνει… συμπεριλαμβάνοντας τα πόδια, προχωρώντας στην περιοχή της λεκάνης… και από κει στη μέση.

               Αισθανθείτε πώς αντιδρά το σώμα στην κατευθυνόμενη προσοχή σας, προσδίδοντας της μια αίσθηση ζεστασιάς. Η πρακτική της στοργικής καλοσύνης ξεκινάει με το να προσεγγίσουμε τον εαυτό μας με μια διάθεση στοργικής καλοσύνης. Χρησιμοποιείστε όσο χρόνο χρειάζεστε για να αποκτήσετε επίγνωση του σώματος. Μην επιβάλλεται την επίγνωσή σας σε σημεία του σώματος που ανθίστανται, απλά αγκαλιάστε αυτή την αντίσταση, επιτρέποντας έτσι στην περιβάλλουσα περιοχή να μαλακώσει και να χαλαρώσει.

               Κατευθύνετε την προσοχή σας από την πλάτη προς τα πάνω μέχρι να φτάσετε στους ώμους και από κει προχωρήστε μέχρι τα άκρα των χεριών. Συγκεντρωθείτε στις παλάμες σας για λίγο. Επιβεβαιωθείτε ότι είναι χαλαρές και ότι οι ώμοι σας δε σας κάνουν να αισθάνεστε άβολα. Τώρα ακολουθήστε την αντίστροφη πορεία προχωρώντας έως τους ώμους, το λαιμό, και από κει στη βάση του κρανίου.

               Αισθανθείτε τους μυς του λαιμού να χαλαρώνουν και να μαλακώνουν και το κεφάλι σας να ισορροπεί δίχως προσπάθεια από μέρους σας. Στρέψτε την προσοχή σας στο πίσω μέρος του κεφαλιού σας και μετά στην κορυφή του. Αισθανθείτε το σχήμα του κρανίου και επιτρέψτε στην επιδερμίδα του κεφαλιού να μαλακώσει. Τώρα επιστρέψτε στο πρόσωπο, επιτρέποντας σε κάθε σημείο του να χαλαρώσει λίγο ακόμα… τα φρύδια, τα μάγουλα, το στόμα, το σαγόνι.

               Αισθανθείτε το άγγιγμα του αέρα στην επιδερμίδα του προσώπου σας καθώς και τον αέρα που μπαίνει και βγαίνει από το σώμα σας, βρίσκοντας χώρο μέσα σε αυτό. Η αναπνοή σας πρέπει να είναι αβίαστη και φυσική. Προσπαθήστε να καταλάβετε πώς ανταποκρίνεται το σώμα σας στην αναπνοή. Φαντασθείτε ότι η αναπνοή τού δίνει ζωή.

               Δοκιμάστε να δείτε αν μπορείτε να νιώσετε την κίνηση του σώματός σας καθώς η αναπνοή έρχεται και φεύγει. Εντοπίστε την κίνηση χαμηλά στην κοιλιά σας, αφήνοντάς τη να μαλακώσει την κοιλιά από μέσα· μετά το στήθος, νιώστε το θώρακά σας να ανοίγει από όλες τις πλευρές για να φιλοξενήσει την αναπνοή.

               Διατηρώντας μια γενικότερη αίσθηση σωματικής χαλάρωσης, συνειδητοποιήστε τον απαλό ρυθμό που δημιουργείται από την αναπνοή. Καθώς εισπνέετε αισθανθείτε το στήθος σας ν’ ανοίγει και τους ώμους σας να χαλαρώνουν. Καθώς εκπνέετε, αφεθείτε στην εκπνοή, αποβάλλοντας κάθε ένταση που μπορεί να υπάρχει.

               Χρησιμοποιείστε την αναπνοή για να μεταφέρετε σιγά-σιγά το επίκεντρο της προσοχής σας βαθιά μέσα στο στήθος, στο σημείο που φαντάζεστε ότι βρίσκεται η καρδιά. Φαντασθείτε ότι η αναπνοή δημιουργεί ένα συνδετικό κρίκο μεταξύ του κεφαλιού και της καρδιάς· ότι η εισπνοή κατευθύνει την προσοχή σας στην περιοχή της καρδιάς και η εκπνοή επιτρέπει στα συναισθήματα που βρίσκονται σε αυτήν να βγουν στην επιφάνεια.

               Συνεχίστε για μερικά λεπτά να βιώνετε την αναπνοή ως τον σύνδεσμο καρδιάς και κεφαλιού. Επιτρέψτε της να δημιουργήσει μια αίσθηση απλοχωριάς στην περιοχή της καρδιά σας. Επιτρέψτε στον εαυτό σας να βιώσει σε βάθος αυτό που αισθάνεται και στην καρδιά σας να εκφραστεί μέσα στο χώρο που δημιουργεί η αναπνοή.

               Ύστερα φανταστείτε ότι με κάθε αναπνοή μεταφέρεται στην καρδιά σας μια ευχή με παραλήπτη τον εαυτό σας. Μπορεί να είναι μερικές απλές λέξεις όπως: «Είθε να νοιάζομαι για τον εαυτό μου», το όνομά μας προφερόμενο με ζεστασιά ή απλά μια αίσθηση στοργής. Καλό είναι να μην το κάνετε πολύπλοκο, αρκεί να υπάρχει η ευκτική πρόθεση με κατεύθυνση την καρδιά σας, τα εσώτερα του σώματός σας.

               Δώστε στα λόγια ή στην πρόθεση χρόνο για να περάσουν το μήνυμά τους. Μη βιάζεστε και μην πιέζετε τον εαυτό σας. Δώστε του όλο το χρόνο του κόσμου. «Είθε να είμαι καλά, είθε να είμαι ευτυχισμένος». Αφήστε την καρδιά να ανταποκριθεί στην ώρα της. Αισθανθείτε σιγά-σιγά την καρδιά σας να γεμίζει με αυτή την απλή ιδέα. Συνεχίστε με αυτόν τον τρόπο για μερικά λεπτά.

               Τώρα φέρτε στο νου σας έναν καλό φίλο. Επικαλεστείτε οτιδήποτε σας φέρνει πιο κοντά του: το πρόσωπό του, τη φωνή του ή την τελευταία φορά που τον συναντήσατε. Φέρτε τον στη σφαίρα της επίγνωσή σας.

               Αισθανθείτε τη ζεστασιά που υπάρχει στην καρδιά σας να στρέφεται αυθόρμητα προς αυτόν. «Είθε να είναι ευτυχισμένος – είθε η ζωή του να είναι όπως θα την ήθελε να είναι». Μην επιταχύνετε τη διαδικασία, δε χρειάζεται να εκβιάζετε τα αισθήματά σας, απλά βασιστείτε στη σαφή πρόθεση να του ευχηθείτε να είναι ευτυχισμένος.

               Δώστε στον εαυτό σας τα χρονικά περιθώρια για να δείτε τι ανταπόκριση μπορεί να έχετε σε αυτή την πρόθεση. Απολαύστε οποιαδήποτε θετικά συναισθήματα ή σκέψεις μπορεί να νιώσετε για τον φίλο σας ως αποτέλεσμα της πρόθεσής σας. Ανανεώστε την πρόθεσή σας όποτε νιώθετε ότι εξανεμίζεται και προσπαθήστε να συνεχίσετε να σκέφτεστε τον φίλο σας.

               Κάντε το όσο απλά γίνεται: αφενός διατηρήστε ζωντανό στη σκέψη σας τον φίλο σας και αφετέρου καλλιεργήστε μιαν απλή πρόθεση καλής θέλησης και στοργικής καλοσύνης μαζί με μία γενικότερη επίγνωση του εαυτού σας. Συνεχίστε έτσι για μερικά λεπτά.

               Τώρα αφήστε σιγά-σιγά την εικόνα του φίλου σας να σβήσει και φέρτε στο νου σας ένα ουδέτερο άτομο – το οποίο μοιράζεται με εσάς και τον φίλο σας την ίδια επιθυμία για ευτυχία. Προσπαθήστε να διατηρήσετε την ίδια πρόθεση, την ίδια καλή θέληση όπως πριν, και απλά μεγαλώστε τη για να συμπεριλάβει και το ουδέτερο άτομο.

               Κρατήστε την εικόνα τους στο νου σας όσο καθαρή και ζωντανή γίνεται, επιστρέφοντας σε αυτήν κάθε φορά που αποσπάστε. Πολύ απαλά, προσπαθήστε να δείτε πέρα από την περιορισμένη αντίληψη που έχετε για αυτό το άτομο. Δοκιμάστε για μία φορά να μην τους απορρίψετε αμέσως μόλις κάνετε την αρχική σας κρίση. Μπορείτε αν θέλετε να χρησιμοποιήσετε τη φαντασία σας για να συλλάβετε την αξία τους ως άτομα και τη σημασία που έχει η ζωή τους.

Είθε να είναι καλά, είθε να είναι ευτυχισμένοι. Μην εκβιάζετε την κατάσταση. Αφήστε οποιαδήποτε θετικά συναισθήματα έχετε να αγγίξουν αυτό το άτομο. Αντί να προσπαθείτε να κατασκευάσετε ένα έντονο συναίσθημα απλά αφουγκραστείτε καλύτερα αυτά που ήδη υπάρχουν μέσα σας. Συνεχίστε έτσι για μερικά λεπτά.

               Τώρα αφήστε σιγά-σιγά την εικόνα του ουδέτερου άτομου να σβήσει και φέρτε στο νου σας έναν εχθρό σας. Διατηρήστε το πρόσωπό σας μαλακό και χαλαρό. Μήπως το σώμα σας αντέδρασε στην εισαγωγή του νέου ατόμου; Αν νιώσετε τους ώμους σας ή την κοιλιά σας να σφίγγουν πάρτε μερικές βαθιές αναπνοές και χαλαρώστε.

               Τι συμβαίνει στο μυαλό σας; Μήπως υπάρχει μια παλιά ιστορία σε σχέση με αυτό το άτομο που θέλει να επαναλάβει; Προσπαθήστε να το προλάβετε πριν πάρει αυτή την πορεία· επαναφέρετε το νου σας στο παρόν και την πρόθεση να ευχηθείτε σε αυτό το άτομο να είναι καλά.

               Φανταστείτε τον υγιή και ευτυχισμένο, χαλαρό και γεμάτο ζωντάνια. Δείτε την άλλη του πλευρά – αυτήν που βρίσκετε δύσκολη να προσεγγίσετε. Προσπαθήστε να του ευχηθείτε να είναι καλά. Προφέρετε το όνομα του και ευχηθείτε του να είναι καλά: «Είθε να είναι καλά, είθε να είναι ευτυχισμένος».

               Δώστε στον εαυτό σας το χρόνο για να διαπιστώσει το εσωτερικό αντίκτυπο αυτής της ενέργειας. Νιώστε ότι αντιστέκεστε ή ότι εγκαταλείπετε τις παλιές σας καταστροφικές τάσεις. Φανταστείτε πώς θα ήταν αν έπαυε να σας τυραννάει η σκέψη αυτού του ατόμου, αν του ευχόσασταν κάθε ευτυχία στη ζωή του, αν βάζατε στην άκρη τα αρνητικά σας συναισθήματα. «Είθε να είναι καλά». Συνεχίστε έτσι για μερικά λεπτά.

               Τώρα φέρτε στο νου σας και τα τέσσερα άτομα που συμμετείχαν στον διαλογισμό σας: το δύσκολο άτομο, το ουδέτερο άτομο, τον φίλο και τον εαυτό σας. Φανταστείτε ότι είστε όλοι μαζί και ότι ένα αίσθημα αγάπης ρέει ελεύθερα ανάμεσά σας. Ο καθένας σας αναγνωρίζει την επιθυμία των άλλων για ευτυχία και εύχεται σε όλους ό,τι καλύτερο.

               Αυτό που αποσκοπείτε είναι η δημιουργία ενός αισθήματος που είναι το ίδιο και απαράλλαχτο για καθένα από αυτά τα άτομα – η ίδια μύχια ανταπόκριση αλληλεγγύης προς ένα άλλο ανθρώπινο ον. Τώρα μπορείτε σιγά-σιγά να επεκτείνετε αυτό το αίσθημα καλής θέλησης προς τα έξω.

               Επιτρέψτε στην επίγνωσή σας να κινηθεί προς τα έξω, μια επίγνωση που είναι διαποτισμένη με αγάπη. Συμπεριλάβετε σταδιακά το δρόμο σας, τη γειτονιά σας, την περιοχή σας, κ.ο.κ. … επεκτεινόμενοι συνεχώς προς τα έξω. Η metta έχει μια φυσικά τάση να εξαπλώνεται.

               Ευχηθείτε σε όλα τα όντα, καθώς τα συναντάτε στη φαντασία σας, να είναι ευτυχισμένα. Μπορεί να είναι κάθε λογής άνθρωποι, από κάθε λογής πολιτισμούς. Προσπαθήστε να φανταστείτε τη γενική πορεία της ύπαρξής τους επικεντρωνόμενοι στις πλευρές εκείνες που όλοι μοιραζόμαστε με τον άλφα ή βήτα τρόπο. Και εδώ μπορείτε αν θέλετε να αφουγκραστείτε νοητά τη φωνή τους αντί να εξαρτάστε από την οπτική απεικόνισή τους.

               Μη σκεφτείτε μόνο άτομα για τα οποία νιώθετε μια φυσική συμπάθεια, αλλά κάθε λογής ανθρώπους για τους οποίους μπορεί να μην τρέφετε εξίσου ισχυρά συναισθήματα. Συμπεριλάβετε και τους κακούς και τους καλούς, και τους εγκληματίες και τα θύματα, τα άτομα που έχουν την έγκρισή σας καθώς και τα άτομα που δεν την έχουν. Είθε όλα ανεξαρτήτως τα όντα να είναι καλά, είθε όλα τα όντα να είναι ευτυχισμένα, είθε όλα τα όντα να είναι ελεύθερα από τη δυστυχία, είθε όλα τα όντα να προοδεύσουν. Συνεχίστε έτσι για μερικά λεπτά.

               Τώρα φέρτε σιγά-σιγά την επίγνωσή σας ξανά πίσω στον εαυτό σας. Σκεφθείτε: όπως εύχομαι σε όλα τα όντα να είναι καλά, έτσι να είμαι και εγώ καλά, έτσι και εγώ να είμαι ελεύθερος από τη δυστυχία και να προοδεύσω. Τελικά, φέρτε την επίγνωσή σας ξανά πίσω στο σώμα σας που κάθεται στο πάτωμα, στην αναπνοή που πηγαινοέρχεται και σε μία αίσθηση του δωματίου μέσα στο οποίο βρισκόσαστε. Μετά δώστε τέλος στον διαλογισμό χωρίς να βιάζεστε. Μείνετε καθισμένοι για ένα δύο λεπτά με την αίσθηση που σας έχει αφήσει.

Από το βιβλίο του Paramananda, Change Your Mind, Windhorse Publications
© για το πρωτότυπο Paramananda
© για την ελληνική μετάφραση Σπύρος Δόικας    

http://www.translatum.gr/index.html