Αφιέρωμα: Νίκολα Τέσλα, ο άνθρωπος όλων των εποχών - μέρος Γ'

Nikola Tesla: 9 Ιουλίου 1856 - 7 Ιανουαρίου 1943

Nikola Tesla

Έχουνε ήδη περάσει 150 χρόνια από τη γέννηση του εφευρέτη Νίκολα Τέσλα και η αινιγματική αυτή προσωπικότητα, που με κάποιον τρόπο έμοιαζε σα να αντλεί ιδέες από το μέλλον και να τις προσφέρει στο παρόν, αναγνωρίζεται ως ένας από τους σημαντικότερους ανθρώπους του 20ου αιώνα και ως σηματοδότης της 2ης Βιομηχανικής Επανάστασης.

Ο μάγος της Δύσης

Μέσα σε έναν καταιγισμό από πατέντες, το 1888 ο Tesla άρχισε να πραγματοποιεί τα όνειρα του. Το τελειοποιημένο πολυφασικό του σύστημα - κι όχι τα διάφορα μηχανήματα διευκόλυνε στην ανάπτυξη περιστροφικών μαγνητικών πεδίων για την κίνηση των μηχανημάτων, μειώνοντας έτσι τις τριβές και τις δονήσεις που ήταν χαρακτηριστικά των παλιότερων μηχανημάτων κι αυξάνοντας την απόδοση τους. Ήταν μια απλή ιδέα η οποία αντιμετωπίστηκε με άκρατο ενθουσιασμό από την AIEE κι ο Tesla σύντομα τράβηξε την προσοχή του George Westinghouse, ο οποίος είχε ένα εργοστάσιο παραγωγής εναλλασσόμενου ρεύματος στο Buffalo της Νέας Υόρκης. Ο Westinghouse υιοθέτησε το σύστημα του Tesla και τον προσέλαβε για να αναβαθμίσει τις γεννήτριες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που είχε ήδη.
Η μεταξύ τους συνεργασία έγινε σύντομα γνωστή στον Edison, του οποίου το σύστημα συνεχούς ρεύματος ήταν ευρέως διαδεδομένο στην Ανατολική Ακτή κι οι γεννήτριες της Edison PR υπερλειτουργούσαν. Το εναλλασσόμενο ρεύμα αν και ήταν θεωρητικά ασφαλέστερο - ήταν αρκετά επικίνδυνο αφού ένα ολόκληρο εκτροφείο ζώων έπαθε ηλεκτροπληξία, καθώς κι ο ελέφαντας του τσίρκου. Ο 'πόλεμος του ρεύματος' συνεχίστηκε για χρόνια φτάνοντας στο απόγειό του το 1890 όπου πραγματοποιήθηκε η πρώτη εκτέλεση ανθρώπου με ηλεκτροπληξία, του δολοφόνου William Kemmler. Ήταν μια αργή κι εξουθενωτική διαδικασία, εξαιτίας κυρίως της φυλακής του Auburn της Νέας Υόρκης που χρησιμοποίησε το εναλλασσόμενο ρεύμα, που ο Edison είχε υποστηρίξει ότι ήταν πιο θανατηφόρο.
Το πραγματικό τέλος του 'πολέμου' ήρθε το 1893 όταν προς μεγάλη χαρά του Tesla και του εργοδότη του η Westinghouse υπέγραψε συμβόλαιο για να εγκαταστήσει μια υδροηλεκτρική γεννήτρια στην βάση των Καταρρακτών του Νιαγάρα. Το παιδικό όνειρο του Tesla πραγματοποιήθηκε και το 2006 εγέρθηκε ένα άγαλμά του επάνω σε μια από τις μηχανές προς τιμήν της περίστασης. Την ίδια χρονιά παρουσιάστηκε ως ένας από τους υπεράνθρωπους του ηλεκτρισμού στην κολοσσιαία έκθεση της Columbian, στο Chicago World's Fair, ένα φαντασμαγορικό υπερθέαμα που τροφοδοτήθηκε εξ' ολοκλήρου από την Westinghouse AC. Εκεί ο Tesla παρουσιάστηκε μπροστά σε δεκάδες χιλιάδες θεατές ως ο 'γητευτής των ρευμάτων', κατακλυσμένος από σπίθες, φλόγες και φωτοστέφανα.
Ο 'νέος μάγος της Δύσης', όπως τον απεκάλεσε ένας δημοσιογράφος, βρισκόταν πλέον στο απόγειο της δόξας του. Στο Παρίσι και το Λονδίνο συνάντησε τους σημαντικότερους επιστήμονες κι έδωσε διαλέξεις σε θρυλικές συγκεντρώσεις για την ασύρματη μετάδοση των πληροφοριών και της ενέργειας. Ένας σταθερά μεγάλος αριθμός διασημοτήτων, επιστημόνων και δημοσιογράφων επισκέφθηκαν το εργαστήριο της 5ης Λεωφόρου για να μείνουν έκθαμβοι από τις λάμπες φθορίου που τροφοδοτούντουσαν ασύρματα, πηνία που δημιουργούσαν αστραπές και όπως στην περίπτωση του Mark Twain μια δονούμενη πλατφόρμα με ανεξέλεγκτες καθαρτικές επιπτώσεις.
Ο Tesla ήταν πολύ δημοφιλής στο κοινό, έκανε όνειρα και παρουσίαζε νέες εφευρέσεις όπως τα 'τηλεαυτόματα μηχανήματα' του, τα τηλεχειριζόμενα οχήματα κι όπλα που ευελπιστούσε αλλά απέτυχε να πουλήσει στον στρατό. Επίσης, στο Missouri του St Louis το 1893 παρουσίασε αυτό που αργότερα χαρακτηρίστηκε ως η πρώτη επιτυχημένη ραδιοφωνική εκπομπή. Ο Tesla υπέβαλε δύο αιτήσεις για πατέντα σχετικά με το ραδιόφωνο εκείνη την χρονιά, αυτές όμως δεν έγιναν δεκτές παρά μόνο το 1943, τρεις μήνες μετά τον θάνατο του, αφού το Ανώτατο Δικαστήριο των Ηνωμένων Πολιτειών αγνοούσε το γεγονός ότι οι πατέντες του αποτέλεσαν την βάση για το πιο γνωστό πείραμα του Guglielmo Marconi το 1895. Η φήμη κι η περιουσία του Marconi άρχιζαν να αυξάνουν μόνο όταν το άστρο του Tesla άρχισε να δύει.

Ο μάγος του ηλεκτρισμού

Για την ώρα πάντως, ο Tesla δεν είχε κάνει κάποιο λάθος. Το 1899 έπεισε τον ξενοδόχο Συνταγματάρχη John Jacob Astor να επενδύσει στο όραμα του για το δίκτυο ασύρματης επικοινωνίας σε παγκόσμια κλίμακα που κάποια μέρα θα μας επέτρεπε να επικοινωνήσουμε με τους κατοίκους του Άρη.
Ένα ειδικής κατασκευής εργαστήριο κατασκευάστηκε στην ύπαιθρο έξω από την πόλη του Colorado Spring στο Colorado σε υψόμετρο 6000 ποδιών (1800 μέτρων) όπου σήμερα βρίσκονται οι εγκαταστάσεις του NORAD (North American Aerospace Defense Command) όπου οι γύρω κάτοικοι εξέτρεφαν οικόσιτα κοπάδια κι ήταν κτισμένο ένα σχολείο για τυφλούς και κωφάλαλους. Με έναν πολύ μεγάλο αριθμό από τεράστια πηνία, ενισχυτές και μετατροπείς εντός κι εκτός του κτιρίου - ένα κτίριο ύψους 142 ποδιών (43 μέτρα) - θα μπορούσε να κάνει πειράματα με τεράστιας ισχύος ηλεκτρικό ρεύμα, εξαπολύοντας τεχνητούς κεραυνούς στην ξηρή ατμόσφαιρα του βουνού κι οι οποίοι μπορούσαν να παρατηρηθούν από μίλια μακριά.
Όσοι ήταν περίεργοι και πλησίαζαν τον πειραματικό σταθμό αντιμετώπιζαν αρκετές απαγορευτικές πινακίδες ενώ η φράση του Δάντη 'Εγκαταλείψτε όλες σας τις ελπίδες όσοι έρχεστε εδώ' αναγραφόταν επάνω από την είσοδο του εργαστηρίου. Αυτοί που πλησίαζαν περισσότερο ανέφεραν ότι το έδαφος δονούταν κάτω από τα πόδια τους, σπίθες ξεπετάγονταν και οι κεραυνοί που προκαλούνταν από την εξωτερική στήλη ακούγονταν σαν τις οπλές εκατοντάδων αγριεμένων αλόγων. Μια φορά ο Tesla ξόδεψε τα αποθέματα ηλεκτρισμού ολόκληρης της πόλης προκαλώντας ένα blackout έως ότου επιδιόρθωσε ο ίδιος το πρόβλημα.
Ενώ βρισκόταν στο Colorado Springs, ο Tesla συνειδητοποίησε ότι η Γη ήταν ένας αγωγός τεραστίων διαστάσεων. Ήταν πεπεισμένος ότι είχε στείλει κύματα ELF (Εξαιρετικά χαμηλής συχνότητας) ανά τον κόσμο, δημιουργώντας έναν όγκο ενέργειας στον Ινδικό Ωκεανό, ο οποίος θα μπορούσε να αξιοποιηθεί λόγω της ισχύος του με την χρήση ενός απλού μηχανισμού όπως ένας δέκτης ραδιοσημάτων. Έξω από τον σταθμό ο Tesla μπορούσε να τροφοδοτήσει τις λάμπες με ασύρματο ρεύμα, ενώ όταν ήταν μέσα σημειώνονταν εμφανίσεις φωτεινών μπαλών και σε μια περίπτωση μιας πυκνής ομίχλης, κάτι που τον έκανε να πιστεύει ότι κάποια μέρα θα ήταν σε θέση να τροποποιεί τον καιρό και να δημιουργήσει υγρασία σε άγονες περιοχές.
Ο πιο αμφισβητήσιμος ισχυρισμός του που αποτέλεσε επίσης την αρχή του τέλους της φήμης του ως σοβαρού επιστήμονα ήταν η δήλωσή του ότι είχε λάβει ραδιοφωνικά σήματα από το διάστημα, πιθανότατα από τον Άρη ή την Αφροδίτη. Αν και δεν ήταν αυτή η πρόθεση του, αυτό το γεγονός έκανε τον Tesla τον πρώτο ραδιο-αστρονόμο, παρόλο που εκείνος υποστήριζε ότι τα σήματα προέρχονταν από κάποια άλλη νοημοσύνη.
Με τα πειράματα στο Colorado Springs, το όραμα του Tesla τελικά ξεπέρασε την ανοχή της φαντασίας του κοινού του. Ήδη η μετάδοση ραδιοκυμάτων από τη μια άκρη του Ατλαντικού ως την άλλη από το Marconi το 1901, ήταν αρκετά τολμηρή ως ιδέα για να μπορέσει να γίνει ευρέως αποδεκτή, ενώ τα ραδιοκύματα στο διάστημα κι η ασύρματη μεταφορά ενέργειας φαινόντουσαν ως ιδέες από μια άλλη εποχή ή ακόμη κι από άλλον πλανήτη. Ο HG Wells κι ο Ιούλιος Βερν θα μπορούσαν να περιέγραφαν τέτοια πράγματα στα μυθιστορήματα τους αλλά το να ισχυριστεί κάποιος ότι τα έχει επιτύχει ήταν υπερβολικό. Δεν είναι αξιοπερίεργο που αρκετοί άνθρωποι θεωρούσαν ότι ο Tesla δεν ήταν από αυτόν τον πλανήτη! Παρόλα αυτά, βρισκόταν σε αδιάκοπη κίνηση κι έπεισε τον τραπεζίτη JP Morgan να επενδύσει 150.000 δολάρια σε αυτό που αποτέλεσε το μεγαλύτερο του δημιούργημα αλλά παράλληλα και την πτώση του.
 http://www.pathfinder.gr/