Σοφία Μακράκη
Διδασκάλισσα της Ιεράς Ανθοδετικής -Ικεμπάνα

ΑΜΑΔΡΥΑΔΕΣ ΝΥΜΦΕΣ

Στενά συνδεδεμένος ο άνθρωπος μετ τη φύση, σε παλαιότερες εποχές σεβόταν και εκτιμούσε τα ζώα και τα φυτά που τον βοηθούσαν στην επιβίωση του.
κατανοούσε την αμοιβαία εξάρτηση όλων των βασιλείων της ζωής και το κάθε τι έπαιρνε θέση στη συνείδησή του, ανάλογα με τη χρησιμότητά του. Έδινε σ' αυτά υπόσταση, τα θεωρούσε ζώντες οργανισμούς, εκφράσεις ενός ενιαίου συνόλου, και πολλές φορές τους απέδιδε θεϊκές ιδιότητες.
Θεοί παίρνουν μορφή δέντρων για να πλησιάσουν τον έρωτά τους, άνθρωποι τιμωρήθηκαν να ζήσουν σαν φυτά για το παράπτωμα τους ή δέντρα όπως η Ιερή Βελανιδιά της Δωδώνης, είναι το ενδιάμεσο μέσο μεταξύ θνητών και αθανάτων.
Τα δέντρα, πολύ οντά στον άνθρωπο, έτοιμα να τον ξεκουράσουν ή να τον προστατέψουν από τον ήλιο ή τη βροχή, με την καθημερινή επαφή μαζί τους, έγιναν αφορμή να γεννηθούν θρύλοι και παραδόσεις γύρω απ' αυτά, που ακόμα και σήμερα εντυπωσιάζουν.
Στα δάση και στα νερά πίστευαν πως κατοικούσαν οι Νύμφες, κόρες του Δία και ακόλουθες της Άρτεμης.
Μια κατηγορία Νυμφών, τις οποίες ονόμαζαν Αμαδρυάδες , κόρες του, Ουρανού αρχαιότερες από τις κόρες του Δία, θεωρούσαν πως ήταν ταυτισμένες με τη ζωή των δέντρων.
Μόλις κάνει την εμφάνιση του ένα δεντράκι, μια Αμαδρυάδα έλεγαν το αναλαμβάνει, το προστατεύει και μοιράζεται τη μοίρα του. Όταν το νερό του Ουρανού ποτίζει τα δέντρα, οι Αμαδρυάδες είναι χαρούμενες, αντίθετα όταν τα δέντρα χάνουν τα φύλλα τους οι Νύμφες πενθούν.
Ο Καλλίμαχος στον Ύμνο της Δήλου, μας αναφέρει ότι η Νύμφη μιας βελανιδιάς έχει αγωνία γι το δέντρο της, που το κτύπησε ο Κεραυνός.
Οι άνθρωποι ισχυρίζονταν ότι οι Αμαδρυάδες πέθαιναν ταυτόχρονα με τα δέντρα και τις θεωρούσαν όντα που μπορούσαν να διαδραματίσουν ρόλο μεσάζοντα ανάμεσα στους θεούς.
Σε ορισμένες μυθικές παραδόσεις διατηρήθηκε η ανάμνηση Αμαδρυάδων που είχαν παρακαλέσει κάποιο ήρωα για να σώσει το δέντρο τους ή μνημονεύεται η τιμωρία που έπληξε τους ανθρώπους οι οποίοι είχαν κόψει ένα δέντρο, περιφρονώντας τις παρακλήσεις της Νύμφης.
Τέτοιοι μύθοι είναι του Ροίκου, του Οξύλου και της Δρυόπης.
Ο Ροίκος είναι ο ήρωας μιας ερωτικής περιπέτειας με τις Αμαδρυάδες:
Υπήρχε μια δρύς, τόσο γέρικη λέει ο μύθος, που ήταν έτοιμη να πέσει.
Ο Κένταυρος Ροίκος έβαλε τους δούλους του να την στηρίξουν με πασσάλους και να την φροντίσουν. Μ' αυτή την ενέργεια ο Ροίκος έσωσε τη ζωή των Αμαδρυάδων, που η ύπαρξή τους ήταν συνδεδεμένη με την ύπαρξή της βελανιδιάς. Για να τον ευχαριστήσουν οι Νύμφες, του πρόσφεραν την αμοιβή που θα ζητούσε. Εκείνος ζήτησε την αγάπη τους και εκείνες δέχτηκαν. Του επέστησαν όμως την προσοχή ότι δεν θα δεχόταν καμία απιστία από την πλευρά του.
Σύνδεσμο ανάμεσα τους ορίστηκε μια μέλισσα που θα έκανε χρέη αγγελιοφόρου. Μια μέρα λοιπόν η μέλισσα πήγε να συναντήσει το Ροίκο για να του μεταφέρει ένα μήνυμα των Νυμφών. Ο Ροίκος όμως, τη στιγμή που τον βρήκε η μέλισσα, έπαιζε πεσσούς. Απασχολημένος με το παιγνίδι την δέχτηκε πολύ άσχημα. Η μέλισσα τον τσίμπησε στα μάτια και ο Ροίκος τυφλώθηκε.
Αντίθετα η Νύμφη Χρυσοπέλεια, που ζούσε στη Αρκαδία, νυμφεύτηκε το σωτήρα της και έκαναν ένδοξους απογόνους.
Μια μέρα λέει ο μύθος, που ο Αρκάδας κυνηγούσε σε μια περιοχή της Αρκαδίας, είδε μια βελανιδιά έτοιμη να την παρασύρει ο χείμαρρος. Η Νύμφη Χρυσοπέλεια που κατοικούσε στο δέντρο τον ικέτευσε να τη σώσει.
Πράγματι, ο γενναίος Αρκάδας έκαμε ένα φράγμα, για να αποστρέψει το ρέμα μαζί του και του χάρισε δυο γιούς, τον Έλατο και τον Αμφείδοντα, τους προγόνους του Αρκαδικού γένους.
Ένας άλλος ευτυχισμένος γάμος ήταν του Οξύλλου. Ο γιός του Ορείου, παντρεύτηκε την Αμαδρυάδα αδελφή του και απέκτησε μαζί της Νύμφες που είχαν τα ονόματα: Η Καρία, η Βάλανος, η Κρανία, η Μορέα, η Αιγείρα και η Πτέλα, καθώς και την Άμπελο και τη Συκή. Τα ονόματα τους μας θυμίζουν δέντρα που είναι γνωστά και σε μας σήμερα.
Μια ιστορία με Αμαδρυάδες συνδέεται με τον θεό Απόλλωνα και τον ερωτά του με την θνητή Δρυόπη.
Η Δρυόπη ήταν η μοναχοκόρη του βασιλιά Δρύοπα και φύλαγε στο όρος Οίτη τα κοπάδια του πατέρα της. Συνήθιζε να πηγαίνει κάθε μεσημέρι σε μια πηγή που κατοικούσαν Νύμφες, έτσι έγινε φίλη με τις Αμαδρυάδες. Οι Νύμφες τις έμαθαν ύμνους και χορούς που αγαπούσαν οι θεοί.
Μια μέρα που η Δρυόπη χόρευε έναν θεϊκό χορό, την είδε ο Απόλλωνας και την ερωτεύτηκε. Για να την πλησιάσει μεταμορφώθηκε σε χελώνα. Οι φίλες της μόλις είδαν την χελώνα άρχισαν να παίζουν μαζί της. Κάποια στιγμή η Δρυόπη πήρε τον μεταμορφωμένο στα γόνατα της. Αμέσως ο Απόλλωνας πήρε την μορφή φιδιού και ενώθηκε μαζί της.
Τρομαγμένη η Δρυόπη γύρισε στο σπίτι της αλλά δεν είπε κουβέντα για αυτό που της συνέβη. Σε λίγο καιρό ο γιός του Οξύλου, ο Ανδραιμόνας, την ζήτησε σε γάμο και η κοπέλα δέχτηκε. Έτσι η Δρυόπη έφερε στον κόσμο ένα γιο τον Άμφισσο, που όταν ενηλικιώθηκε, ίδρυσε στους πρόποδες της Οίτης μια πόλη που της έδωσε το όνομα του βουνού.
Σε μεγάλη ηλικία, όταν η Δρυόπη είχε πάει να προσφέρει θυσία στις Αμαδρυάδες, τις παλιές συντρόφισσες της, κοντά στο ιερό του Απόλλωνα, που είχε ιδρύσει ο γιός της, οι Αμαδρυάδες από φιλία γι' αυτήν την έκαμαν Αμαδρυάδα. Σε εκείνο το μέρος φύτρωσε μια ψηλή λεύκα και ξεπήδησε μια πηγή στο έδαφος.
Μια παραλλαγή του μύθου, την αναφέρει ο Οβίδιος, την εποχή που ο γιός της Δρυόπης ήταν ακόμη μωρό, η νέα μητέρα πήγε στο βουνό κοντά σε μια λίμνη με διάφανο νερό για να προσφέρει θυσία στις Νύμφες. Δίπλα στην πηγή ήταν ένα δέντρο με γυαλιστερά φύλλα και έκοψε μερικά για να διασκεδάσει το παιδί της.
Αγνοούσε ότι το δέντρο αυτό ήταν το μεταμορφωμένο σώμα της Νύμφης Λωτίδας. Έτρεξε αίμα από τα κλαδιά και η Νύμφη, μέσα στο θυμό της, μεταμόρφωσε τη Δρυόπη σε ένα παρόμοιο δέντρο. Όσες κοπέλες, απερίσκεπτα, διηγήθηκαν τη σκηνή της μεταμόρφωσης, μεταμορφώθηκαν και οι ίδιες σε πεύκα.
Πολλά δέντρα είναι συνδεδεμένα με παρόμοιες μυθοπλασίες που η κάθε περίπτωση είναι μια ιστορία που ξετυλίγεται για να μας μεταφέρει συμβολικά τις ιδιότητες του δέντρου ή του άνθους και να μας συματοδοτήσει τη χρησιμότητα του.

Από το τεύχος 78 της Ελληνικής Αγωγής